Inside Your Life | blog lifestylowy

Warmia i Mazury to kraina jezior chętnie odwiedzana przez turystów. Blisko położona jest Warszawa, Łódź, Gdańsk. Również drogi dojazdowe są coraz lepsze. Obszary te chętnie odwiedzają również dawni mieszkańcy tych terenów. Turyści z Niemiec stanowią największą grupę wśród obcokrajowców.

Na Mazurach są położone dwa największe jeziora w Polsce. Pod względem wielkości Śniardwy i objętości Mamry. Jeziora są połączone siecią rzek i kanałów co daje możliwość wspaniałych wycieczek dla kajakarzy. Wokół jezior porastają  gęste lasy i puszcze. To z kolei atrakcja dla grzybiarzy. Liczne rezerwaty są ostoją zwierzyny, a niezakłócona działalnością człowieka przyroda stanowi atrakcję dla botaników. Najwięcej jest rezerwatów, gdzie możemy obserwować ptaki. Zamieszkują one niedostępne torfowiska i bagna w wielu rejonach Warmii i Mazur. Są też rezerwaty żubrów, jeleni, tarpanów. W Parku dzikich zwierząt w Kadzidłowie możemy w jednym miejscu zobaczyć jakie zwierzęta zamieszkują okoliczne tereny.

Mazury zapraszają również w zimie. Są liczne, dobrze przygotowane stoki narciarskie. Centrum Sky w Pięknej Górze posiada aż pięć wyciągów narciarskich. Ponad 2000 metrów tras zjazdowych. Na jeziorach można uprawiać iceboarding. To jeden z nowych sportów zimowych łączący deskę i żagiel na lodzie. Przypomina trochę bojery. Podobne nowe, zimowe doświadczenia mają amatorzy kitesurfingu. Zamarznięte jeziora są atrakcją dla snowkitingu.

Określenia Warmia i Mazury są związane z historią tych terenów. Warmia to rejon zamieszkały przez plemiona Prusów, plemion pogańskich. To ich obecność na tym terenie była pretekstem do sprowadzenia Krzyżaków przez Konrada Mazowieckiego w 1228 roku. To właśnie misje chrystianizacji tych tych terenów wyznaczyły granice Warmii. Obejmuje ona obszar w trójkącie Frombork, Olsztyn, Reszel. 

Są różne przypuszczenia skąd wzięła się nazwa Warmia. Najbardziej prawdopodobna bierze się z określenia "ciepła ziemia" (werme land). Tak Szwedzi określali te tereny. Przed wojną teren ten był zamieszkiwany głownie przez katolików, w przeciwieństwie do ewangelickich Mazur. Na Warmii mamy mniejszą ilość jezior, które nie są tak duże jak jeziora mazurskie. Jest za to duża sieć rzek i kanałów. Najbardziej malowniczą jest rzeka Wałcza.

Mazury to teren, który okala trójkąt Warmii. Nazwa Mazur wzięła się od smolarzy, którzy na tych terenach produkowali smołę z węgla drzewnego. W niektórych rejonach Polski słowo mazur jest pogardliwym określeniem osoby ubogiej i zaniedbanej. 

Mazurzy zajmując teren między katolicką Warmią, a katolickim Mazowszem zawsze dbali o zachowanie swojego wyznania luterańskiego. Wyróżniała ich pobożność i umiłowanie ojczyzny. 1/4 ludności Mazur należała do ruchu gromadkarskiego. Był to luterański ruch narodowo-religijny zapoczątkowany w pierwszej połowie XIX wieku. Charakteryzowało go umiłowanie do Pisma Świętego czytanego wspólnie w języku polskim. Bohaterem narodowym i przywódcą duchowym ruchu gromadkarskiego był Krzysztof Celestyn Mrongowiusz. Niestety patrioci mazurscy są ciągle źle traktowani z uwagi na odmienne wyznanie. W muzeum Mrongowiusza w Olsztynku nie ma słowa o zasługach tego polskiego duchownego, a jest jedynie wystawa harmoszek.  

To przerażające jak w niepodległej Polsce zapomina się o wielowiekowej obecności rzeczywistych patriotów mieszkających na tych ziemiach.Zresztą dewastowane cmentarze protestantów są w wielu rejonach Polski. 

W okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej, spotykały ich za to szykanowania, a wielu działaczy i duchownych trafiło do obozów koncentracyjnych. Były przykłady ucieczki protestantów przed Armią Czerwoną na tereny Mazur, które skończyły się eksterminacją ludności.

Po wojnie w ramach akcji Wisła na Mazury trafiło wielu mieszkańców łemkowszczyzny. Zasiedlili oni wiele rejonów po wyprowadzce ludności niemieckojęzycznej.  W latach 1945-1950 przeprowadzono na tych terenach zmianę nazw miejscowości, rzek, jezior, wzgórz, lasów przywracając bądź nadając im polsko brzmiące nazwy. 

Największymi miastami Warmii i Mazur są Olsztyn i Elbląg, jednak obszar ten nie należy do gęsto zaludnionych. Gęstość zaludnienia jest dwukrotnie mniejsza niż średnia w Polsce. Dzięki temu nie brak jest przestrzeni na wypoczynek na łonie przyrody z dala od tłumów i gwaru miast. 

Najczęściej młodym ludziom Warmia i Mazury kojarzy się z polami namiotowymi. Jest też tam sporo ośrodków wczasowych pozostałych po czasach PRL-u kiedy to zakłady pracy dysponowały własnymi ośrodkami i mogły przeznaczać je na wypoczynek swoich pracowników i ich rodzin. Obecnie większość z nich ulega dewastacji, lub została sprywatyzowana. Sporo jest małych pensjonatów i apartamentów do wynajęcia. Są też nowe inwestycje. W Sorkwitach jest profesjonalny ośrodek "Dom Pojednania" przy parafii ewangelickiej zapewniający nie tylko pobyt w luksusowych apartamentach, ale i profesjonalną i rehabilitację osób niepełnosprawnych. Atrakcją jest nowoczesna siłownia zewnętrzna.

Centralnym punktem Mazur jest Giżycko. Położone na szlaku wielkich jezior mazurskich jest świetną bazą wypadową, często odwiedzaną przez turystów. Łatwo tam wyczarterować żaglówkę, wypożyczyć kajak, czy pływający domek na wodzie. W miasteczku jest kilka marketów i duża plaża na Jeziorze Niegocin. Atrakcją turystyczną są dwa kanały umożliwiające żeglugę między Śniardwami, a Mamrami. Na Kanale Giżyckim znajduje się most obrotowy. Duża przystań znajduje się również w Wilkasach i nad Jeziorem  Kisajno, gdzie latem odbywają się szkolenia żeglarzy.

Niewątpliwą zaletą Warmii i Mazur jest ciepła woda w jeziorach. To nie jest zimne morze Bałtyckie. Tu z pewnością latem będziemy mieć odpowiednią wodę do kąpieli. Dla bezpieczeństwa żeglarzy ustawiono na brzegach dużych jezior latarnie pogodowe ostrzegające przed  niekorzystnym załamaniem pogody. Dzięki temu żeglarze mogą w porę schować się w porcie, czy jakiejś zatoczce, by przeczekać burzę, czy silny wiatr. 

Inne atrakcyjne miasteczka turystyczne to Mrągowo, Mikołajki, Węgorzewo, Orzysz, Ełk, Olecko, Gołdap, Ruciane Nida, Lidzbark Warmiński, Jeziorany, Bisztynek, Olsztynek, Ostróda, Iława, Barczewo, Morąg, Ryn, Frombork i wiele, wiele mniejszych miejscowości. 

Jeziora połączone siecią rzek i kanałów są niezwykłą atrakcją dla kajakarzy. Najbardziej znane trasy spływów kajakowych są na Krutyni, Sapinie, Gołdapi, Hańczy, Pisie, Rospudzie, Łaźniowej Strudze, Wałczy. Ale są też mniej znane rzeki atrakcyjne do spływów kajakowych jak Iławka, Drwęcą, czy Pasłęką. Jest świetna organizacja takich spływów. Specjalne firmy zapewniają wszystko od wynajmu kajaków, baz namiotowych, opieki przewodników kateringu po transport bagaży i powrót na parking w miejscu startu spływu.  

Również na rowerzystów czekają licznie przygotowane trasy rowerowe. Wiele z nich prowadzi przez parki krajobrazowe, lasy i rezerwaty przyrody. Najwięcej szlaków rowerowych jest w okolicy Krutyni, Puszczy Piskiej, Mrągowa, Kętrzyna, Giżycka, Orzysza, Olsztyna, Morąga, Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego, Wysoczyźnie Elbląskiej i Bartoszyc.

Płynąc statkiem z Ostródy do Elbląga będziemy mieć przyjemność podróżowania po łąkach. Specjalne pochylnie umożliwiają statkom pokonanie na wózkach różnicy poziomów wody. Takie atrakcje znajdziecie na szlaku wodnym kanału elbląskiego. 

Amatorzy wędkarstwa z powodzeniem mogą pobawić się w łowienie ryb. Zezwolenia na połów można kupić w oddziałach Gospodarstw Rybackich. Obejmują one konkretne jeziora, a okres zezwolenia można dostosować do długości pobytu. W łowieniu ryb nie przeszkadza hałas jaki panuje na jeziorach. Wystarczy poszukać jakiejś spokojnej zatoczki. Ryby są. Widać, że Gospodarstwa Rybackie dbają o zarybianie jezior. Ci co wolą jedynie jeść ryby mogą na miejscu, w Gospodarstwach Rybackich zrobić zakupy świeżych ryb. Atrakcją są sumy, sandacze, jesiotry, liny. Natomiast od września w lasach Warmii i Mazur pojawiają się grzyby. Można się w nie zaopatrzyć na cały rok. 

A jest gdzie zbierać grzyby. Na terenie Warmii i Mazur mamy Puszczę Piską, Borecką, Romincką, kilkanaście parków krajobrazowych i kilkadziesiąt rezerwatów przyrody. Najciekawsze są rezerwaty przyrody na jeziorach. Możemy je obserwować z wody podpływając żaglówką, czy kajakiem. Mamy Wyspę kormoranów na Jeziorze Dobskim. Rezerwat Wyspy na Jeziorze Mamry i Kisajno, Rezerwat Siedmiu Wysp na Jeziorze Oświn, Rezerwat Wyspa Lipowa na jeziorze Morąg i wiele innych rozsianych po całej Warmii i Mazurach. 

Taka ilość obszarów chronionych powoduje, że na Warmii i Mazurach mamy około 160 jezior objętych zakazem używania silników spalinowych do łodzi. Tak zwane jeziora objęte strefą ciszy.

Praktycznie wszędzie możemy obserwować ptaki, i to niemal przez cały rok. Najwdzięczniejsze do obserwacji jest ptactwo wodne. Kormorany, perkoz dwuczuby polujący na ryby, zausznik, cyraneczka, czy drapieżniki takie jak kania, orzeł, orliki, błotniak stawowy.

Często jadąc boczną drogą możemy natrafić przypadkiem na wieżyczkę do obserwacji ptaków. Przykładem jest Rezerwat Przyrody Bagno Nadrowskie w drodze między miejscowością Maróz, a Olsztynkiem.

W leśnych rezerwatach przyrody mamy ciekawe ostańce w postaci zabytkowych drzew, które są pomnikami przyrody. Nad Krutynią mamy zakochaną parę, gdzie w miłosnym przytuleniu zobaczymy konar dębu obejmujący sosnę. Nieco dalej niedaleko Jeziora Mokrego mamy Dąb Krutyński o obwodzie 530 cm i wysokości 25 metrów. Na skraju rezerwatu Zakręt rośnie Dąb nad Mukrem o obwodzie 552 cm. Rekordzistą Mazur jest Dąb Diany nad Jeziorem Gardyńskim. Jego obwód to 610 cm, a wysokość 29 m. W miejscowości Ukta możemy podziwiać romantyczną aleję lipową. We wsi Niedźwiedzi Róg, nieopodal Jeziora Śniardwy, rośnie imponujaca lipa o obwodzie blisko 400 cm i wysokości 27 m. Rekordzistą pod względem wieku i obwodu pnia jest Dąb Bażyńskiego w Kadynach, na trasie między Elblągiem, a Tolkmickiem. Liczy sobie 700 lat i ma 990 cm obwodu. Dąb Bażyńskiego jest chyba największym i najstarszym dębem w Polsce. 

Warmia i Mazury są przykładem typowego krajobrazu polodowcowego. Duża ilość jezior i wzgórz morenowych to najlepszy dowód działalności lodowca. Przykładem są też ostańce - głazy narzutowe. Z największym, o obwodzie blisko 12 metrów, mamy do czynienia na półwyspie Kusnort na Jeziorze Śniardwy niedaleko Mikołajek.

W wielu rezerwatach przyrody możemy podziwiać, oprócz unikatowej roślinności, ostoje zwierzyny, a nawet po(d)glądowe zagrody zwierząt. Przede wszystkim atrakcją jest ZOO i papugarnia w Olsztynie. W Kadzidłowie na terenie graniczącym z Puszczą Piską, niedaleko Krutyni mamy Park Dzikich Zwierząt. W 100 hektarowym safari możemy zobaczyć tarpany, daniele, wilki skandynawskie, łosie, jelenie, rysie, orły, sowy, bażanty, pawie. Niektóre zwierzęta można nawet pogłaskać. 

Przy pensjonacie sielanka przy Jeziorze Skomack Mały kolejne Safari Okrągłe. Tu na 100 hektarowej działce zgromadzono 400 zwierząt głównie dziki, jelenie, daniele, kozy, sarny, bawoły.

Przy zachodniej obwodnicy Mrągowa zobaczymy zagrodę ze zwierzętami. Na terenie gospodarstwa agroturystycznego Nasza Zagroda jest mini ZOO gdzie znajdują się oswojone z dziećmi owce, kozy, ptactwo ozdobne, kucyki, świnki peruwiańskie, bażanty, strusie  emu i wiele innych. Hodowlę tarpanów i żubroni zobaczymy w Popielnie, nad Jeziorem Śniardwy. Najlepiej jest dojechać drogą z Mikołajek, przeprawiając się po drodze promem przez jezioro.

Za to w puszczy Boreckiej, w Wolisku, zetkniemy się z nieco większymi zwierzętami, bo  jest tam zlokalizowana zagroda żubrów. Ze specjalnie przygotowanych tarasów możemy podziwiać te zwierzęta, które dawniej zamieszkiwały puszczę.

Oprócz tego na Mazurach mamy sporo stadnin koni oferujących wczasy w siodle.

Warmia i Mazury to również historia i związane z nią zabytki. Przede wszystkim warownie, zamki krzyżackie i biskupie. Najbardziej znane zamki mamy w Olsztynie, Nidzicy oraz w Lidzbarku Warmińskim. Świetnie się prezentują i są siedzibą rożnych muzeów. Warto je zobaczyć podczas pobytu w tej okolicy.

Jak już pisaliśmy Krzyżaków na Mazury zaprosił Konrad Mazowiecki. W ten sposób chciał stworzyć strefę buforową chroniącą Mazowsze przed plemionami Prusów. Ten rzymskokatolicki zakon zamiast chronić Polaków stał się na setki lat okupantem tych ziem. Podbił nie tylko Ziemie Polskie i Litwy. Ich wpływy militarne sięgały również Łotwy i Estonii, odciskając swoje piętno aż do końca II Wojny Światowej. Pełna nazwa zakonu brzmi Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Został powołany zaledwie 30 lat wcześniej zanim przybył na tereny Warmii i Mazur. Struktura zakonu miała charakter kastowy. Najwyższą kastę stanowili bracia-rycerze, potem bracia-kapłani i bracia-służebni. Budowa państwa krzyżackiego przypomina dzisiejsze państwo Islamskie. Władzę absolutną, teokratyczną piastował wielki mistrz zakonu. Na jego ręce poddani składali wieczyste śluby służby w zakonie. Piastowane funkcje były dozgonne. Zastępcą wielkiego mistrza był minister gospodarki i spraw wewnętrznych wielki komtur malborski. Ministrem wojny był marszałek zakonu. Wielki szpitalnik, komtur elbląski pełnił funkcję ministra dyplomacji. Był też wielki skarbnik - minister finansów, wielki mincerz - minister komunikacji i infrastruktury (zajmował się końmi, stadninami i stanem twierdz i zamków), oraz wielki szafarz, komtur dzierzgoński, który zajmował się sprawami handlu.

Przyczynkiem do stworzenia zakonu Krzyżaków była wielka krucjata jaką kościół rzymskokatolicki prowadził na bliskim wschodzie. Początkowo celem wojen krzyżowych było uwolnienie wschodnich chrześcijan spod najazdów Islamu. Pierwsze trzy wyprawy krzyżowe dotyczyły Jerozolimy, Palestyny, Syrii, Cypru. Kolejne to były wyprawy, których celem było opanowanie afrykańskiego wybrzeża Morza Śródziemnego. Wyprawy krzyżaków były okrutne, przepojone nienawiścią do innowierców. Topiono statki z małymi dziećmi, wyżynano całe miasta. Dopiero siódma krucjata krzyżowa w 1270 roku zakończyła się tragedią krzyżowców. Najprawdopodobniej na skutek epidemii dżumy.

Po tej porażce zmienił się kierunek podbojów. Całą energię krzyżowców skierowano na kraje nadbałtyckie zajmowane przez plemiona Prusów. Gehenna i pożoga niesiona ze znakiem krzyża objęła tereny dzisiejszej Warmii, a następnie Mazur, Polski, Litwy, Łotwy, Estonii. Szansą na opanowanie zła, które nieśli Krzyżacy była zwycięska bitwa pod Grunwaldem 15 lipca 1410. Wystarczyła współpraca wojsk polskich i litewskich by pokonać najeźdźców. Niestety możliwość dominacji w tym rejonie Polski wystraszyła Europę. Szybko zniechęcono Litwinów do dobicia Krzyżaków w Malborku, a posiłki dla ratowania Zakonu zaczęły przybywać z całej Europy. W ten sposób Europa uratowała Zakon Krzyżacki, odbierając Polsce Mazury.

Inscenizacja bitwy pod Grunwaldem odbywa się regularnie od jedenastu lat. Najczęściej są to dni weekendu w okolicy 15 lipca. Rekonstruktorzy w strojach rycerzy staczają pojedynki. Są występy muzyczne, turnieje rycerskie. Jedną z atrakcji są msze polowe odprawiane w języku łacińskim, tak jak to robili przed bitwą Krzyżacy. To daje do zrozumienia kto tę wojnę wygrał. Zamyka się muzeum Mrongowiusza, zapomina o ruchu gromadkarskim, a biblię czyta po łacinie, jak to robili zakonnicy krzyżaccy.

II wojna światowa pozostawiła na tych terenach dużą ilość fortyfikacji i bunkrów. To na Mazurach były podczas wojny rezydencje głównych przywódców III Rzeszy, w tym także naczelnego wodza Hitlera. 8 km na wschód od Kętrzyna w lesie gierłoskim w latach 1941-1944 znajdowała się polowa, główna kwatera A. Hitlera - Wilczy Szaniec (niem. Wolfsschanze). Mimo, że zajmowała powierzchnię 250 h była świetnie zamaskowana. Wokół głównej kwatery znajdowały się bunkry dowództwa poszczególnych wojsk. To w sali konferencyjnej na terenie Wilczego Szańca 20 lipca 1944 roku doszło do nieudanego zamachu na Hitlera. Przyjmuje się, że było to początkiem powstania antyhitlerowskiego ruchu oporu. Kompleks bunkrów jest w dużej mierze zburzony. Możemy jednak podziwiać masywne żelbetonowe ściany. Zrozumieć jakiej użyto siły by je rozsadzić. Większość z nich wysadzili Niemcy, przed wkroczeniem Armii Czerwonej.

18 kilometrów na północ od Wilczego Szańca znajdują się Mamerki (niem. Mauerwald), najlepiej zachowany kompleks bunkrów III Rzeszy. Mamerki w latach 1940-44 były siedzibą Głównej Kwatery Niemieckich Wojsk Lądowych (OKH) odpowiedzialnej na za działania wojenne na froncie wschodnim. To tu mieściło się główne dowództwo Wermachtu. W 250 obiektach (30 bunkrach) mieszkało w czasie wojny 40 najwyższej rangi generałów i feldmarszałków, 1500 oficerów i żołnierzy. Dowództwu w Mamerkach podlegała cała wschodnia armia nazistowskich Niemiec z wyłączeniem formacji policji i SS. Ich dowództwo, i zarazem kwatera Obergruppenführera-SS Hansa Lammersa znajdowała się we wsi Radzieje 10 km od Mamerek jadąc w stronę Wilczego Szańca. W Radziejach większość obiektów jest całkowicie zniszczonych. Zachował się jedynie jeden bunkier. Dowódca SS i policji, a zarazem minister spraw wewnętrznych Heinrich Himmler miał swoją kwaterę w Czarnym Szańcu po drugiej stronie wielkich jezior w oddalonym o 40 km na wschód  Pozezdrzu. Podobnie jak pozostałe kwatery był zlokalizowany blisko linii kolejowej.

Kwaterom dowództwa III Rzeszy towarzyszyły liczne mniejsze bunkry rozsiane po całych Mazurach i Warmii. W sumie było ich około 120, w pasie o długości 103 km. Ciągnęły się od Witramowa pod Olsztynkiem do Starych Jabłonek niedaleko Ostródy. Stanowiły one system obrony pozycji olszyneckiej, wybudowanej jeszcze przed wybuchem II wojny światowej. Wiele z nich całkiem dobrze się zachowało. Przykładem może być bunkier w Martianach, czy bunkier w Witramowie. O tym ostatnim było głośno przy okazji budowy trasy Warszawa - Gdańsk. W 2010 roku za 2 mln złotych ważący 464 tony bunkier został przesunięty o 50 m ponieważ kolidował z budowaną trasą.

Warmia i Mazury to również zabytki sztuki sakralnej. Architekturę sakralną reprezentują liczne kościoły gotyckie. Najbardziej znana jest katedra we Fromborku. Dzięki emerytowanym statkom pływającym po Zalewie Wiślanym mogą tam dotrzeć wczasowicze spędzający urlop nad morzem w Krynicy Morskiej. Statki liczą sobie blisko 60 lat. To najlepszy przykład że żegludze na Zalewie Wiślanym bardziej jest potrzebna nowoczesna flota niż przekopywanie mierzei.

Pierwsza katedra we Fromborku została zbudowana w 1288 roku. W następnych wiekach obiekt był rozbudowywany. Obecnie obok bazyliki znajduje się, planetarium i muzeum Mikołaja Kopernika. Kopernik pod koniec życia mieszkał i zmarł we Fromborku. W muzeum znajduje się wiele obrazów w tym Jana Matejki. W widokowej wieży jest umieszczone wahadło Foucaulta będące doświadczeniem potwierdzającym ruch obrotowy ziemi. 

Na terenie bazyliki znajduje się grób i epitafium Mikołaja Kopernika.

Na odwiedziny turystów zasługują drewniane kościoły ewangelickie w Wieliczkach z 1676 roku, Ostrykole z 1760 roku czy w Lubawie z 1770 roku. W  1945 roku kościoły te w większości przekazano kościołowi rzymskokatolickiemu. W Stoczku Klasztornym oraz w Gietrzwałdzie znajdują się sanktuaria, które chętnie odwiedzają turyści i wierni wyznania katolickiego. Natomiast w Mrągowie od 20 lat odbywają się w sierpniu cykliczne spotkania ewangelików. Tydzień Ewangelizacyjny w Mrągowie jest okazją do spotkań rodzin i młodzieży protestanckiej. Obok wspólnego czytania i rozważania Pisma Świętego są zajęcia twórcze dla dzieci, gry, zabawy i dużo śpiewu. Często na Tydzień Ewangelizacyjny przyjeżdżają chóry parafialne z całej Polski.

Barokową perełką architektoniczną Mazur, jest sanktuarium maryjne w Świętej Lipce. Kościół ten jest miejscem pielgrzymek wiernych z całego świata. Oprócz architektury na szczególną uwagę zasługują wyjątkowo piękne organy wyposażone w elementy ruchome. Można je porównać jedynie z organami w Kamieniu Pomorskim.

Dla turystów wypoczywających na Mazurach czeka wiele innych atrakcji. Trudno je wszystkie wymienić w jednym artykule! Czasem jadąc drogą przypadkowo trafiamy na jakąś lokalną inicjatywę, typu "wioska indiańska". Są też liczne skanseny. najbardziej znany jest ten w Olsztynku. Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku zostało wybudowane w 1909 roku.

Inne imprezy w skrócie to: Mazury Airshow - Giżycko,  basket weekend - Giżycko, Muzyka u Gałczyńskiego - Ruciane-Nida, Święto rowerów - Giżycko, Zlot Motocykli w Twierdzy Boyen - Giżycko, Międzynarodowy Jarmark Folkloru w Węgorzewie, wyścigi łodzi DZ w Giżycku, mistrzostwa jachtów kabinowych w Giżycku, zawody w przełajach "Bieg tygrysa" na poligonie w Orzyszu, wyścig MTB, festiwal sportów wodnych osób niepełnosprawnych, Mistrzostwa katamaranów w Giżycku. To oczywiście tylko niektóre oferty. Niemal w każdym mieście podczas wakacji są organizowane festiwale smaków, pikniki, imprezy muzyczne, koncerty.

Jedyny problem jakiego doświadczasz podczas pobytu na Mazurach to ten którą imprezę wybrać w danym dniu.

W ostatnich latach Warmia i Mazury oferują nam całoroczny wypoczynek. Oprócz typowo letnich form wypoczynku, czy zwiedzania możemy spotkać się na Warmii i Mazurach z ofertą uprawiania sportów zimowych.  Do tej pory jedynym sportem, dość elitarnym były bojery. Zamarznięte jeziora to wspaniałe, naturalne lodowiska idealne do ślizgania się z żaglem. Amatorzy deski szybko zaakceptowali nowe pomysły na sporty zimowe w postaci iceboardingu i snowkitingu. Zamarznięte jeziora umożliwiają rozwijanie dużych prędkości, przemierzania wielokilometrowych przestrzeni z adrenaliną i frajdą jaką daje deska. Tafla zamarzniętego jeziora powoduje że tarcia są znaczne zmniejszenie. Dzięki temu amatorzy snowkitingu łatwo przekraczają prędkość 100 km/h, a ich loty dochodzą do kilkudziesięciu metrów w górę. Dzięki treningom w zimie na Mazurach w roku 2015 reprezentant polski Maciej Zieliński został wicemistrzem świata w snowkitingu podczas mistrzostw organizowanych przez WISS. Oczywiście w przeciwieństwie do lata osoba korzystająca z deski w zimie musi mieć odpowiednie zabezpieczenia w postaci kasku i ochraniaczy.

Mazury w zimie są również atrakcją dla amatorów tradycyjnego zimowego szaleństwa, narciarzy deskarzy, czy saneczkarzy. Występujące na Warmii i Mazurach wzgórza morenowe mogą być atrakcją w zimie. Przy odpowiednim doinwestowaniu i stworzeniu infrastruktury niektóre wzgórza stały się centrami uprawiania sportów zimowych. Najczęściej są to ośrodki nowoczesne, wybudowane niedawno. Na zimowe szaleństwa zaprasza: nowoczesny ośrodek w "Kurzej Górze" niedaleko Nowego Miasta Lubawskiego, "Kartasiówka" pod Olsztynem, "Góra Czterech Wiatrów" niedaleko Mrągowa, "Góra Chrobrego" w Bażantarni w Elblągu, "Okrągłe" koło Giżycka, i największy ośrodek w "Pięknej Górze" niedaleko Gołdapi. Wszędzie znajdują się urządzenia do naśnieżania stoków, ratraki, a większość z ośrodków dysponuje sztucznym oświetleniem, odpowiednim zapleczem gastronomicznym i wypożyczalniami sprzętu sportowego.

Będąc w okolicach Gołdapi warto przy okazji zajrzeć do niecodziennego grobowca-piramidy w Rapie.

Do niedawna dużym zagrożeniem dla turystów na łodziach były nagłe zmiany pogody. W 2007 roku wiatr wiejący z prędkością 130 km na godzinę wywołał biały szkwał. Jak mówili żeglarze nagle niebo połączyło się z wodą. Sztorm na jeziorach osiągnął 12 stopni w skali Beauforta. W efekcie wywróciło się co najmniej 40 dużych jednostek pływających. Z wody wyłowiono przeszło 70 osób w tym 12 już nie żyło. Po feralnych wydarzeniach na dużych jeziorach mazurskich pojawił się system kilkunastu masztów ostrzegających żeglarzy za pomocą systemów świetlnych i dźwiękowych o gwałtownych zmianach pogodowych. Zainwestowano również w system powiadamiania o nagłych zmianach pogody przy pomocy SMS-ów.

Są jeszcze problemy z odpowiednim oznaczeniem mielizn, a zwłaszcza głazów narzutowych na dnie jezior. To był od zawsze problem dla niedoświadczonych żeglarzy. Nie zawsze łodzie są wyposażone w GPS z dobrą mapą, czy echosondy. Zresztą ostrzegają one jedynie w odległości 2 m od dziobu łodzi.

Z danych statystycznych wynika, że w 2017 roku z miejsc noclegowych na Warmii i na Mazurach skorzystało przeszło 1,3 mln osób, z tego 170 tyś to obcokrajowcy. Ile osób spało na własnych łodziach i na polach namiotowych, lub było jedynie przejazdem? Większość z nich, głównie tych z Warszawy kończy poznawanie Mazur na Mikołajkach. Potężna ilość turystów śpi na łodziach nie zawsze odpowiednio wyposażonych w urządzenia sanitarne. Cumowanie w portach jest bardzo drogie, nie mówiąc o korzystaniu z sanitariatów, czy przyjmowaniu nieczystości z pokładowych toalet. Poza tym w marinach jest drogo, ciasno i tłoczno. Efekt jest widoczny. Znaczna ilość fekalii trafia do jezior. Jeden zbiornik zanieczyszczeń wylany do wody tworzy bombę ekologiczną o średnicy 3 m. Zresztą nie chodzi jedynie o fekalia. Przecież toaletę spłukujemy detergentami, podobne używamy do zmywania naczyń. To powoduje że w strefie przydennej powstaje strefa beztlenowa. Pojawiają się sinice i glony. Badania prowadzone przez Uniwersytet w Olsztynie wykazała że w wielu jeziorach strefa beztlenowa wynosi już kilka metrów i rośnie z każdym rokiem o kolejne dziesiątki centymetrów. Obecnie po mazurskich jeziorach pływa kilkanaście tysięcy jachtów. Średnio na każdym jest po ok. 5 członków załogi. To daje liczbę ok. 100 tys. żeglarzy, którzy myją się, piorą i załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne niemal wprost do wody mazurskich jezior. Wyobraźcie sobie 100 tyś. miasto bez kanalizacji i oczyszczalni ścieków!

Podatki jakie ostatnio wprowadził rząd znacznie podniósł opłaty za cumowanie w marinach. To jedynie pogarsza sytuację w jeziorach, którym potrzebne są nowoczesne, tanie sanitariaty i zlewnie do oczyszczania zbiorników jachtowych i przenośnych toalet.

Takie same problemy dotyczą okolicznych lasów, gdzie wystarczyłoby postawić zwykłe przenośne toi toje.

Podobnie jest ze śmieciami. Wyspy pełne są odpadów, butelek. Nic dziwnego tak samo wyglądają lasy na przedmieściach miast. Nieczystości to jest obecnie jedno z głównych zagrożeń dla Mazur i Warmii.  Turyści, którym bliska jest ekologia alarmują. Nie są straszne  komary, czy kleszcze. Najgorsze są właśnie zanieczyszczenia.

 Turystyki powinniśmy uczyć się od Słowaków. Nawet w schroniskach korzystanie z koszy do śmieci jest passe. Spotykamy tam napisy: "Čo ste priniesli do divočiny a zobrali sa s tebou domov" - co przyniosłeś na łono przyrody spakuj i zabierz ze sobą do domu. Wystarczy zobaczyć jak to u nas wygląda.

A przecież Mazury to nie tylko turystyka. To również zdrowe i ekologiczne rolnictwo.