Inside Your Life | blog lifestylowy

Góry Świętokrzyskie to jedne z najstarszych gór Europy. Ich nazwa wywodzi się od benedyktyńskiego klasztoru Świętego Krzyża założonego na wzgórzu Łyścu w XII wieku. Niektóre źródła podają datę założenia rok 1006. Łysa Góra (dawna nazwa Łysiec) to drugie co do wielkości wzniesienie Gór Świętokrzyskich. Położona jest w grzbiecie Łysogór. Grzbiet ten jest rozciągnięty od Łysej Góry (594 m n.p.m.) od strony wschodniej do Łysicy (614 m n.p.m.) od strony zachodniej.  Łysą górę łatwo rozpoznać po 157 metrowej wieży nadajnika radiowo-telewizyjnego.

Największym miastem położonym na terenie Gór Świętokrzyskich są Kielce. To blisko 200 tys. miasto wojewódzkie. Centrum aglomeracji. Miasto w którym 760-cio letnia historia przeplata się z nowoczesną architekturą. Zabudowa miasta jest wkomponowana w górski charakter regionu. Duża jest ilość z zieleni i różnych atrakcji przyrodniczych, dostępnych dosłownie na wyciągnięcie ręki. 

Akademicki charakter miasta powoduje, że to miasto ludzi aktywnych. Świadczy o tym duża ilość szlaków turystycznych wokół miasta, miejsca do uprawiania sportów zimowych, sportów ekstremalnych, turystyki rowerowej. Kielce służą odpowiednią infrastrukturą nie tylko mieszkańcom ale i przyjezdnym. Dzięki temu są rejonem atrakcyjnym turystycznie. Przykładem może być turystyka piesza i rowerowa. Ogólnopolskie Rajdy Świętokrzyskie są organizowane przez różne instytucje i odbywają się kilka razy w roku. W tym roku będziemy mieć już 61. Rajd Świętokrzyski organizowany przez ZHP. Na Świętym Krzyżu od 20 lat organizowany jest Świętokrzyski Rajd Pielgrzymkowy. W tym roku  PTTK organizuje 65. Majowy Rajd Świętokrzyski. Ponadto koła studenckie organizują Świętokrzyski Rajd Andrzejkowy i dodatkowo Nocny Rajd Andrzejkowy.

Niemal na każdym z tych rajdów są obok tras pieszych, trasy rowerowe. Jest to możliwe dzięki łagodnym szczytom Gór Świętokrzyskich i dobrze przygotowanych trasach, nadających się do pokonania przez zwykłe rowery trekkingowe. Co ważne do Kielc łatwo jest dojechać pociągiem razem z rowerem. Są dobre połączenia z różnych kierunków. Poza tym średnio trudne trasy nie wymagają zbytniego przygotowania kondycyjnego. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych Góry Świętokrzyskie były głównym kierunkiem wypadowym za miasto młodzieży z Łodzi. Organizatorami było ZHP, PTTK i Studencki Klub Turystyczny Sina Dal przy UŁ oraz Płacik przy PŁ. Specjalne pociągi rajdowe wiozły w Góry Świętokrzyskie setki studentów i uczniów z Łodzi. To były masowe imprezy, które kończyły się imprezami muzycznymi najczęściej w Bodzentynie. Bazą noclegową były wówczas stodoły i szkolne sale gimnastyczne. Łóżkami siano lub szkolne materace, pościelą śpiwory, a zapleczem gastronomicznym kuchenki spirytusowe, tak zwane prymusy, na którym z upodobaniem podgrzewano konserwy i "zupy z papierka". Najczęściej serwowano sobie pasztet mazowiecki na ciepło i zupę ogonową z Winiar.

Dziś wybierając się na wyprawę nie sądzę by koś chciał spać w zimnej stodole z myszami, lub na ziemi w szkolnej sali gimnastycznej. Załóżmy, że naszą bazą wypadową będą Kielce, w których zawsze można znaleźć nocleg odpowiadający nawet wygórowanym wymaganiom. Dlatego poszukajmy jakie trasy rowerowe znajdują się wokół Kielc.

Trasa prowadzi: w Kielcach ul. Żytnia, Mielczarskiego, Karczówka, kam. Dalnia, Brusznia, Białogon Zalesie Pierwsze, Góra Patrol, Zielona Góra, Góra Belnia, Góra Skwarnia, Zawada, jaskinia Piekło, Góra Zelejowa,, Czerwona Góra, Jaskinia Raj, kam. Bolechowice, Nowiny, Słowik, ul. Biesak, Pakosz, Kadzielnia. Asfalt 15,3 km, szuter 4,5 km, drogi polne i ścieżki 25,6 km.

Jedną z najciekawszych wycieczek jest szlak rowerowy z Piekła do Raju. Takie nazwy mają jaskinie położone na tej trasie. Długość trasy 45,4 km, o średnim stopniu trudności.Trasę zaczynamy od zwiedzenia Karczówki. To rezerwat przyrody obejmujący wzgórze o tej samej nazwie. Na górze jest znakomity punkt widokowy na Kielce. W rezerwacie są ślady wyrobisk górniczych. Liczne zapadliska i "szpary" dowodzą, że kiedyś były tu miejsca, gdzie wydobywano rudy ołowiu. Nieco dalej jest Dalnia. To wzgórze z nieużytkowanym już kamieniołomem. Wzgórze Busznia to miejsce zalesione z drewnianym krzyżem upamiętniającym powstanie styczniowe. W tym miejscu od czasów międzywojennych harcerze składają swoje przyrzeczenia harcerskie. Nad brzegiem rzeki Bobrzy mamy Białogon - osadę górniczo-przemysłową z XVI w. Znajdowała się tu huta miedzi Wintera. Obecnie jest tu Kielecka Fabryka Pomp "Białogon" we wnętrzu którym znajduje się muzeum zakładowe. Przed zakładem jest skwer z popiersiem Stanisława Staszica i kościołek w stylu podhalańskim z 1917 roku. W Białogonie znajduje się Dom Harcerza, a przed nim drzewo-pomnik przyrody.

Kolejnym punktem na tej trasie jest Jaskinia Piekło. To 37 metrowej długości jaskinia krasowa z pogórniczym szybem. Zwiedzanie jej wymaga odpowiedniego sprzętu speleologicznego i doświadczenia. Góra Zelejowa to malownicza grań skalna położona w rezerwacie przyrody. W średniowieczu znajdowały się tu kopalnie rudy ołowiu. W zachodniej części góry znajduje się stara sztolnia górnicza "kalcytowa szpara". Podobnie jak w przypadku Jaskini Piekło do zwiedzania jej potrzebny jest sprzęt i doświadczenie speleologiczne. Wyrobisko ma 12 metrów głębokości i 20 metrów szerokości. Oprócz rudy ołowiu na Górze Zelejowej był wydobywany marmur w kamieniołomie różanki. Od 1954 roku utworzono tu rezerwat przyrody i zaprzestano eksploatacji.

Najpiękniejszym obiektem na tej trasie rowerowej jest Jaskinia Raj. Przez wiele osób jest uważana za najpiękniejszą jaskinię w Polsce i jedną z najpiękniejszych jaskiń w Europie. Zaletą jaskini jest to, że została odkryta i udostępniona do zwiedzania dopiero w 1972 roku. Przedtem nie uległa dzikiej dewastacji, dlatego zachowały się wszelkie zjawiska krasowe, jak i szczątki zwierząt zamieszkujących jaskinię, w tym ślady praczłowieka neandertalczyka, zamieszkującego jaskinię przed 50 tys. lat. Jaskinia ma 240 m długości, z czego turystom udostępniono 180 m korytarzy. Wykuto również sztuczny chodnik o długości 40 m. W jaskini panuje stała temperatura w wysokości 8-10 stopni Celsjusza. Jaskinia jest oświetlona i zwiedzamy ją w grupach z przewodnikiem. Korytarze jaskini wytworzone zostały w wapieniach środkowego dewonu, które ok. 360 milionów lat temu powstały na dnie płytkiego morza. Rozwój jaskini postępował w kilku etapach, głównie pod koniec trzeciorzędu i w czwartorzędzie. W jaskini możemy podziwiać dobrze zachowane stalaktyty, stalagmity i stalagnaty. Mają one różną barwę od zielonkawej po miedziane. Mogłoby to wskazywać obecność rud i minerałów w skałach okalających jaskinię.

Centrum Neandertalczyka

W drodze powrotnej do Kielc zajrzymy do czynnego kamieniołomu Bolechowice. Z dojazdowej drogi można podziwiać eksploatowane bloki marmuru i ich warstwowe ułożenie w wyrobisku.

Na koniec trasy już w samych Kielcach czeka na nas kolejna atrakcja. Jest nią rezerwat geologiczny, wspaniały kompleks skalny Kadzielnia. To dawne wyrobisko wapiennika. W skałach osadowych można wypatrzeć liczne skamieniałości ryb pancernych. To unikalne świadectwa osadowe w skali światowej. Na terenie Kadzielni występują zjawiska krasowe w postaci jaskiń. Najdłuższa jest "szczelina Kadzielska" licząca 140 m oraz Jaskinia Wschodnia o długości 110 m. Na zboczach wyrobiska znajduje się amfiteatr, w którym odbywają się imprezy muzyczne i okolicznościowe, a na starych hałdach mamy "Wzgórze Harcerskie" i pomnik poświęcony harcerzom walczącym o wyzwolenie.

Równolegle do trasy z "Piekła do Raju" biegnie szlak rowerowy Miedzianka-Chęciny-Tokarnia. To dłuższa 65,6 km trasa. W 80 % wiedzie drogami asfaltowymi (53,7 km). Na trasie zobaczymy Podzamcze Piekoszowskie, gdzie znajduje się pałac Tarłów z połowy XVII wieku. W miejscu, gdzie pół wieku temu znajdowała się Góra Ostrówka (308 m n.p.m) jest obecnie dziura - czynna Kopalnia Ostrówka, gdzie wydobywa się wapień dewoński. W Miedziance jest rezerwat geologiczno-krajobrazowy. Lasy porasta unikatowa irga reliktowa. To najstarsze stanowisko tej rośliny w Polsce. Cały masyw Pasma Chęcińskiego nosi ślady działalności górniczej. Jak sama nazwa wskazuje na Miedziance wydobywano rudy miedzi. W pobliskim Polichnie znajdowała się huta (Jana Karasia). Oprócz rudy miedzi wydobywano tu również azuryt, chalkozyn, malachit. W okolicy pozyskiwano również zielony marmur. Większość dawnych kopalni jest obecnie zalana. Niebezpiecznie do nich zaglądać. Gdy będziemy tam latem warto zajrzeć nad zbiornik wodny w Bolminie. Zbiornik ma powierzchnię 12 ha. Na miejscu znajduje się pole namiotowe i punkty gastronomiczne.

Największą atrakcją tej trasy jest zamek w Chęcinach. Widać go doskonale z zachodniej obwodnicy Kielc. Zamek został wzniesiony  w XIII wieku przez namiestnika króla czeskiego, biskupa Muskatę. Od 1311 roku stał się własnością królów polskich i nieoficjalnie pełnił rolę stolicy Polski. Przeniesiono tu z Gniezna skarbiec, i tu odbywały się zjazdy właścicieli ziemskich, które były początkiem polskiego sejmu. To tu podjęto decyzję o wojnie z Krzyżakami, a mury zamku były więzieniem dla jeńców. Dopiero pożar i zniszczenia wywołane najazdem Szwedzkim  przyczyniły się do upadku zamku i utraty jego znaczenia w Królestwie Polskim.

Z wieży zamku rozciąga się malownicza panorama na okolicę.  

Ważnym punktem na tej trasie jest skansen w Tokarni. Skansen zbudowano w 1976 roku w ramach Muzeum Wsi Kieleckiej. W ten sposób zaprezentowano drewnianą architekturę Kielecczyzny.

Lipowica to kolejne na trasie miejsce, gdzie możemy ochłodzić się kąpielą. Jest tu zbiornik wodny w miejscu dawnej żwirowni. Kolejnym miejscem na trasie są Nowiny. To jedna z najbardziej znanych cementowni w Polsce. Ogrom cementowni widzianej z bliska może nas zadziwić. W Nowinach jest również Park Wodny Perła, jeden z najnowocześniejszych kompleksów basenowych w Polsce. 

Najwyższą górą w paśmie Dymińskim jest Telegraf 430 m n.p.m. Znajduje się tam oświetlony w zimie i dobrze utrzymany stok narciarski z nowoczesnym wyciągiem. Jest on dobrze widoczny z południowej części Kielc. Z dala od ruchliwych ulic i asfaltowych dróg, leśnymi ścieżkami prowadzi na Telegraf krótka 18 km trasa. Po drodze mijamy schronisko dla bezdomnych zwierząt i stadninę koni. W Pierścienicy mamy również skocznię narciarską. To wymarzone miejsce dla snowboardzistów. W drodze powrotnej możemy zajrzeć do Wietrzni. Znajdują się tam dawne wyrobiska wapienia, a na ul. Wojska Polskiego Dom Pracy Twórczej, który jest centrum kieleckich rzeźbiarzy.

W kierunku Staszowa mamy malowniczy rezerwat przyrody Białe Ługi. To bezodpływowa niecka  wydmowa pradoliny Nidy uformowana przez lodowiec. Duży (408 ha) bagnisty obszar torfowisk, porośnięty lasami jest ostoją zwierzyny, zwłaszcza ptaków. W lasach bagiennych są stanowiska żurawi i czarnych bocianów. To dość długa trasa 63,7 km przebiegająca w 1/3 asfaltem, drogami szutrowymi i ścieżkami polnymi. Po drodze mijamy osady letniskowe. Najciekawsza jest Huta Szklana. Przykład zapomnianej osady w której do roku 1970 nie było nawet prądu. W latach osiemdziesiątych powstał tu na krótko PGR, a obecnie jest prywatna hodowla drobiu. W okół lasy, torfowiska, puszcza, a tu betonowe hale produkcji kurczaków. Tym co mają dobrą kondycję proponuje odwiedzić położony nieco dalej zbiornik retencyjny Chańcza. Wokół zalewu znajduje się Cisowsko-Orłowiński Park Krajobrazowy. To siedlisko zwierząt i rzadkich roślin. Aż 52 gatunków jest pod ścisłą ochroną. Lasy porastają 200 letnie dęby i buki. Występują też stare cisy i jałowce. Wśród ptaków spotkać można cietrzewia i ziębę. Z innych zwierząt występuje też wilk i wydra, a od 1985 roku przywrócono obecność bobrów.  W okolicach Łagowa w Wąwozie Dule znajduje się Jaskinia Zbójecka. Jaskinia ma 160 m długości.

Czarny szlak rowerowy poprowadzi nas z Kielc do Cedzyna. W 1973 roku na rzece Lubrzanka zbudowano małą elektrownię wodną i zbiornik wodny, który jest świetnym miejscem rekreacyjnym dla mieszkańców Kielc i okolic. Z Kielc prowadzi tam 25,6 km trasa (w obie strony). Po drodze mijamy zbiornik wodny Mójcza, leśniczówkę Otrocz i jeden z najlepszych hoteli w Polsce - Hotel Świętokrzyski. Znad zalewu Cedzyńskiego świetnie widać pasmo Łysogór z wyróżniającym się nadajnikiem na Łysej Górze i Św. Krzyżu.

Na zbiorniku znajduje się też Cypel Windsurferów. Oficjalnie nie ma tam dojazdu dla zmotoryzowanych, a rower jest jedynym sposobem by tam dotrzeć. To bardzo korzystne miejsce z uwagi na wiatry, które wieją tu praktycznie z każdej strony.

Nico bliżej pasma Łysogór znajduje się  Góra Radostowa.  Na górze występują gołoborza podobnie jak na Łysicy. W powieści Stefana Żeromskiego Radostowa to opisywana przez niego Góra Domowa. To w pobliskich Ciekotach pisarz spędzał dzieciństwo i tu stoi poświęcony jemu pomnik.

Dąb Bartek w Zagnańsku to jeden z najstarszych dębów w Polsce. To tu prowadzi malownicza 33,6 km trasa z Kielc. W połowie prowadzi drogami asfaltowymi, w pozostałej części będziemy podróżować przez lasy. Po drodze mijamy Zalew Kielecki, kompleks leśny z Potokiem Sufragańczyk i Wzgórza Tumlińskie gdzie są źródła rzeki Lubrzanki na której zbudowano zalew w Cedzynie.

Wiek dębu Bartek szacuje się na 600 do 1200 lat. Obwód pnia wynosi 9 m 85 cm. Przy samej ziemi 13,4 m. Drzewo ma 30 m wysokości i jest pomnikiem przyrody od 1954 roku. Dąb jest schorowany. W środku wypełniony specjalnym materiałem, a konary opierają się na podporach. Drzewo podlega ciągłym pracom botaników, by uratować go przed całkowitym spróchnieniem.

Obok Bartka znajduje się aleja starych drzew. Są to głównie 150 letnie lipy, klony i jesiony. Jadąc między wsiami Chrusty Duże i Jaworze można zauważyć, że droga biegnie bezpośrednio po litej skale, czerwonym piaskowcu. Po kolejna gratka dla osób, które interesują się geologią i morfologią skał.

Przedstawiliśmy kilka tras rowerowych wokół Kielc. Oczywiście są to jedynie trasy jednodniowe, kilkugodzinne. Brakuje w tych propozycjach dłuższych tras w kierunku Św. Krzyża, czy Św. Katarzyny. To od waszej kondycji zależy czy one wam wystarczą, czy pokusicie się na nieco dalsze wypady za miasto. Podczas organizowanych rajdów przygotowywane są trasy kilkudniowe, dzięki którym możemy poznać znacznie większy obszar urokliwych Gór Świętokrzyskich. Bodzentyn, Nowa Słupia, Opatów, Końskie to również urokliwe tereny na rowerowe wyprawy.